Vergiftigingen bij honden en katten

Iedereen weet wel dat het niet verstandig is om zijn hond chocolade te geven. En ook rozijnen en druiven zijn gift voor honden en katten. Maar soms komen dieren in aanraking met stoffen waarvan het niet algemeen bekend is dat ze giftig zijn. Helaas is de afloop bij vergiftigingen van honden en katten niet altijd te voorspellen. Voorkomen is daarom beter dan genezen. De meeste baasjes kunnen pijn bij hun huisdier goed herkennen. Paracetamol, aspirine en ibuprofen zijn de meest gebruikte pijnstillers waarmee honden en katten als gevolg hiervan worden gedrogeerd. Dat is zeker niet zonder risico. Vooral bij katten is het gevaar op ernstige bijwerkingen groot. Daarom zullen we in dit artikel aandacht besteden aan de meest voorkomende vergiftigingen bij katten en honden.

Aan een kwart tablet paracetamol kan een volwassen kat overlijden. Paracetamol veroorzaakt vochtophopingen aan de kop die later blauw verkleuren, doordat het zuurstoftransport in de rode bloedcellen wordt geblokkeerd. Dat zuurstoftekort en aantasting van de lever worden de kat uiteindelijk fataal. Ook kleine hoeveelheden Aspirine of Ibuprofen zijn voor katten dodelijk, doordat ze leiden tot leverfalen, respectievelijk nierfalen.

Honden tolereren hogere doseringen van de meeste humane pijnstillers. Honden beschikken namelijk wel over verschillende afbraakprocessen om de pijnstillers op te ruimen. Menselijke pijnstillers halen echter qua pijnstilling niet het niveau van honden specifieke pijnstillers. Overdoseringen met menselijke pijnstillers komen bovendien regelmatig voor bij honden. Bij een overdosering is het zaak de hond zo snel mogelijk te laten braken (zie kader) en contact op te nemen met een dierenarts. Bij vergiftigingen van honden en katten door humane pijnstillers is het daarom zeer belangrijk snel te handelen.

In de bestrijding van vlooien en wormen wordt ook regelmatig gebruik gemaakt van zelfmedicatie. Als goedkoop alternatief voor het bestrijden van parasieten wordt vaak gebruik gemaakt van knoflook(poeder). In gedachten van veel mensen heeft knoflook een bloedzuiverende werking.

Daar zit slechts een kleine kern van waarheid in, want net als Paracetamol blokkeert knoflook het zuurstoftransport in de rode bloedcel. Dergelijke aangetaste rode bloedcellen blijven echter actief en leiden tot een verminderde zuurstoftransportcapaciteit in het lichaam. Knoflook poeder kan kortom goed leiden tot vergiftigingen bij zowel honden als katten.

Hoewel de hoeveelheid knoflook vrij hoog moet liggen om tot problemen te leiden, hebben kleine hoeveelheden al aantoonbare veranderingen in het bloed tot gevolg. Daarnaast valt over de effectiviteit van knoflook als antiparasitair middel te twisten, over de effecten op het huisdier niet.

Een greep naar Tea Tree olie wordt vaak gedaan bij de behandeling van huidklachten. Deze olie helpt bij het herstel van de huid, onder meer bij infecties. Hoewel dit bij mensen zelden tot problemen leidt zijn honden en katten wel gevoelig voor de olie.

De meeste huisklachten zijn voor honden en katten aanleiding om te likken. Op die manier wordt de ingewreven olie gemakkelijk doorgeslikt. Dieren krijgen binnen enkele uren neurologische verschijnselen, ze gaan trillen, lopen wankel, krijgen trekkingen en vallen om. Die klachten kunnen meerdere dagen aanhouden. Kleinere dieren kunnen zelfs overlijden aan de olie. Wassen met een shampoo is een snelle manier om de olie te verwijderen.

In huis liggen meer gevaren op de loer. Batterijen worden nogal eens per ongeluk ingeslikt tijdens een stoeipartij met de afstandsbediening of kinderspeelgoed. Of de batterij daarbij heel uit de strijd komt is bepalend voor het verloop. Lekkende alkaline batterijen veroorzaken ernstige zweren in de darmen.

Oplaadbare batterijen van het type NiCd en NiMH zijn minder schadelijk, alhoewel de batterijen uiteindelijk wel tot verstoppingen kunnen leiden. Batterijen die wel intact blijven kunnen door het opwekken van een stroompje brandwonden veroorzaken. Een ingeslikte batterij moet dus snel worden verwijderd. Braken opwekken is niet verstandig, waardoor het vaak tot een operatie komt.

De anticonceptiepil blijkt eveneens een lekker hapje. Regelmatig wordt een hondeneigenaar geconfronteerd met een leeg gekauwde strip. Gelukkig zijn de gevolgen voor de hond nihil en is er geen reden tot ingrijpen.

Heel anders is dat met een pakje kauwgom. Vrijwel alle kauwgom bevat Xylitol als zoetstof. Xylitol is een plantaardige stof die even zoet is als suiker, maar minder calorieën bevat. Daarnaast is Xylitol beter voor het gebit. Honden en kauwgom gaan echter minder goed samen. Xylitol wordt snel in het bloed opgenomen. De alvleesklier van de hond reageert op Xylitol alsof het suiker is en geeft een stoot insuline af. De insuline verlaagt het suikergehalte in het bloed tot gevaarlijke laagten, terwijl er geen invloed is op de hoeveelheid Xylitol. Het effect van Xylitol houdt daardoor lang aan. Honden die niet op tijd worden behandeld raken in een coma. Xylitol vergiftigingen zijn levensgevaarlijk voor honden en katten.

Ook buitenshuis ligt het gevaar op de loer. Buiten katten nemen verschillende chemicaliën mee in hun poten of vacht. Wanneer de kat zich schoon maakt, worden die stoffen onbedoeld opgenomen. Schoonmaakmiddelen waarmee groene aanslag door algen wordt verwijderd bevat zogenaamde quaternaire ammoniumverbindingen. Katten die over een net schoongemaakt terras lopen en hun poten likken krijgen hier ernstige zweren van in hun bek.

Bestrijdingsmiddelen tegen insecten en ander ongedierte worden eveneens opgenomen. Mierengif is voor katten even giftig als pyrethroïdes. Vooral wanneer het met water over het terras wordt verdeeld, is de kans op vergiftigingen bij honden en katten groot. De pyrethroïdes veroorzaken zenuwverschijnselen. De gevolgen zijn vergelijkbaar met dieren die slakkenkorrels hebben binnen gekregen. Door hun uiterlijk en smaak zijn de korrels aantrekkelijk genoeg om in grote hoeveelheden te worden opgepeuzeld. Hierdoor zijn ook de klachten heviger en kan het gif leiden tot een snelle achteruitgang van het dier.

Bij een vergiftiging is Norrit nog steeds het meest veilige middel om gifstoffen te binden. Is het vergif slechts enkele uren eerder ingenomen dan is het verstandig dieren eerst te laten braken. Om dieren te laten braken wordt nog vaak geadviseerd een schep zout te geven. Zout irriteert de maag wat leidt tot braken. Het nadeel van deze techniek is dat het achtergebleven zout wordt opgenomen in het bloed. Zout onttrekt vocht aan de cellen en droogt deze uit. Dieren die grote hoeveelheden zout binnen krijgen kunnen gaan wankelen, in een coma raken en overlijden.

Een eetlepel van 11 gram zout is dodelijk voor een hond van 5 kilo. Een veiliger alternatief voor het laten braken van een hond is watersofperoxide 3%. Een kleine hoeveelheid van deze drie procent oplossing kan veilig worden gebruikt om een hond of kat te laten braken. Waterstofperoxide met hogere concentraties is niet bruikbaar doordat het meer kan irriteren. Nog veiliger is het braken te laten gebeuren bij een dierenarts. Maar ook op andere manieren kan een hond een zoutvergiftiging oplopen. Pekelzout dat op de wegen wordt gestrooid kan tussen de poten blijven hangen en worden opgelikt. In de wintermaanden is het dus zaak de poten van honden af te spoelen na het uitlaten.